Azərbaycanda dövlət dəstəkli aqrar sığorta mexanizmi vasitəsilə bostan bitkilərinin, o cümlədən qarpız bitkisinin sığortalanması mövsümü başlayıb. 

Artıq qarpız becərən fermer və təsərrüfatlar dövlətin güzəştli aqrar sığortası vasitəsilə öz əkin sahələrini çoxsaylı hadisələrdən sığorta edə bilərlər.  

Xatırladaq ki, qarpız Azərbaycanda ən geniş sahədə əkilən bostan bitkilərindəndir. Hazırda ölkəmizdə 14 500 hektar sahədə qarpız becərilir. Qarpız əkin sahələrinin böyük hissəsi – 5 660 hektar və ya bütün sahələrin 40%-i Mil Muğan regionunun payına düşür. 

Belə ki, təkcə Sabirabad rayonunda 3500 hektar, Saatlı rayonunda isə 1600 hektar ərazidə qarpız becərilir. Bundan başqa, qarpız Mərkəzi Aran, Qarabağ, Şəki-Zaqatala regionları, Naxçıvan Muxtar Respublikası və sair bölgələrdə də geniş əkilir. 

Qarpız sahəərinin həcmi Kürdəmir rayonunda 1440 hektar, Bərdə rayonunda 1 230 hektar, Ağcabədi rayonunda 1030 hektar, Salyanda 750 hektar və Zaqatalada 740 hektara çatır. 

Qarpız bitkisniin məhsuldarlığı da kifayət qədər yüksəkdir, 2024-cü ildə 1 hektar qarpız sahəsində məhsuldarlıq orta hesabla 280 sentner olub. 

Əkin sahələrini, məhsudarlığını və qiymətini nəzərə aldıqda qarpız bitkisi ölkənin ayrı-ayrı regionlarında fermerlərin gəlirlərinin əsas hissəsini təşkil edir.  

Bundan başqa, qarpız Azrbaycandan ixrac ediən məhsullar sırasındadır. Belə ki, 2022-ci ildə ölkədən xaricə ümumi dəyəri 6,5 milyon dollar olan 14 min ton, 2023-cü ildə ümumi dəyəri 5,2 milyon dollar olan 12,2 min ton, 2024-cü ildə isə xaricə ümumi dəyəri 4,3 milyon dollar olan 9 min ton qarpız ixrac edilib. 

Aqrar Sığorta Fondu tərəfindən təqdim olunan aqrar sığorta mexanizmi qarpız əkinlərini çoxsaylı risklərdən qoruyur. Buraya dolu, fırtına- qasırğa, sel-subasma, vəhşi heyvanların hücumu, üçüncü şəxslərin hərəkətləri və sair hallar aiddir.

Qarpız əkən fermerlər və təsərrüfat sahibləri onu baza sığorta zərfindən əlavə, ayrıca olaraq dolu riski nəticəsində yaranan miqdar itkisi ilə yanaşı, keyfiyyət itkisi üzrə də sığorta edə bilərlər.

Sığorta haqqının yarısının dövlət tərəfindən qarşılanması sayəsində fermerlər cüzi ödəniş elməklə qarpız sahələrini çoxsaylı risklərdən sığorta edə bilərlər. 

Qarpız təsrrüfatlarının baza sığorta zərfi ilə sığortası tarifi ölkənin ayrı-ayrı regionları üzrə fərqlidir və 2,17%-5,12% arasında dəyişir. Bu bitkinin ən çox əkildiyi Aran bölgəsində sığorta tarifi 2,26% təşkil edir. Hesablanan sığorta haqqının 50%-ni fermerə dəstək üçün dövlət ödəyir.

Nəticədə, məsələn, Sabirabad rayonunda 1000 manatlıq qarpız bitkisinin sığortalanması fermerə cəmi 11,3 manata başa gəlir.  

Məhsuldarlığı 200 sentner, 1 sentnerin qiyməti 20 manat, yəni ümumilikdə 4 000 manatlıq məhsul gözləniən qarpız sahəsinin baza zərfi üzrə sığortalanması isə ölkənin regionlarından asılı olaraq fermerlərə 43,4-102,4 manata başa gəlir 

Artıq ölkəmizdə qarpız sığortasından faydalanan, yəni qarpız sahələrində baş vermiş hadisələr örə ödəniş alan fermerlər də var. Belə ki, 2024-cü ildə Aqrar Sığorta Fondu tərəfindən Samux raonunda selsubasma hadisəsi baş vermiş qarpız sahəsi üzrə fermerə 94 500 manat, Kürdəmir rayonunda isə dolu hadisəsi nətiəsində zərər çəkmiş qarpız sahəsi üzrə fermerə 12 966 manat ödəniş edilib. 

Aqrar sığortanın əhatə etdiyi meyvə məhsullarının sığorta şərtləri və tarifləri ilə Aqrar Sığorta Fondunun rəsmi internet səhifəsində «Bitkiçilik məhsulları» bölməsində ətraflı tanış olmaq mümkündür.

Əlavə məlumatları ASF-nin sosial şəbəkə hesablarını izləməklə və 1651 qısa nömrəsi ilə əlaqə saxlamaqla əldə etmək olar.